Koers VS onder Trump

Gestart door Ace1, 28/01/2017 | 10:54 uur

Ace1

Make America complex and poor again

'Buy American and hire American' van Donald Trump is wegens internationale vervlechting bedrijven VS niet vol te houden.



'Ik wil nieuwe fabrieken voor auto's die jullie hier verkopen', hield president Donald Trump de chefs van de drie grootste autofabrikanten Ford, Fiat Chrysler en General Motors dinsdag voor. 'We zijn op zoek naar duurzame werkgelegenheid.' Hij beval Mark Fields (Ford), Sergio Marchionne (Fiat Chrysler) en Mary Barra (GM) binnen dertig dagen met een plan te komen.

De bestuursvoorzitters zaten er wat bleekjes bij, maar 'het was een zeer, zeer positieve ontmoeting', zei Ford-ceo Fields. 'De president gaat alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat de Amerikaanse economie sterk is, en hij gaat regulering op fiscaal en handelsgebied uitrollen om dat zeker te stellen.'

Fiscaal gebied: Trump heeft in het gesprek ongetwijfeld zijn dreigement herhaald om een invoertarief van 35% op buiten de VS geproduceerde auto's te leggen. Als Trump dergelijke hoge heffingen gaat instellen, zijn de VS terug in 1930, stelde Robert Wescott van politiek en economisch adviesbureau Keybridge uit Washington eerder deze week in het FD.

Op 17 juni van dat jaar verhoogden de VS de heffingen op 20.000 goederen naar recordniveaus. Meer dan duizend economen hadden president Hoover van tevoren gewaarschuwd dat de maatregel het leven voor de meeste burgers duurder zou maken en nadelig voor hen zou zijn.

Boemerang

Ze kregen gelijk. De maatregel sloeg als een boemerang terug toen de handelspartners van de VS vrijwel meteen zelf ook heffingen instelden. De wereldhandel zakte binnen een paar jaar met twee derde in. Het resultaat was dat een op zich beperkte recessie na de beurskrach transformeerde tot een wereldwijde depressie.

Gaat Trump zoiets veroorzaken? Zeker is dat zijn dreigement van een invoertarief van 35% op buitenlandse auto's een bom onder de autoproductieketen in de VS legt. Dat zit zo. Het Witte Huis zal er op wijzen dat van alle auto's die fabrikanten in 2015 in Mexico maakten, slechts 19% was bestemd voor de Mexicaanse thuismarkt. In Canada lag dit percentage nog lager (12), in de VS op 78.

Het Mexicaanse en Canadese auto-overschot gaat overwegend naar de VS. Maak die auto's lekker thuis, houdt Trump de fabrikanten voor. Maar zo simpel is dat niet.
Volledig geïntegreerd

De auto-industrie in Canada, VS en Mexico is volledig geïntegreerd, schetst het Center for Automotive Research (CAR) in Detroit in een recente notitie. Dat zie je niet alleen aan de productievestigingen van Amerikaanse autofabrikanten in Mexico en Canada, je ziet het ook aan het feit dat bijna één vijfde van de leveranciers van auto-onderdelen in Mexico bedrijven zijn die uit de VS komen. De Amerikaanse onderdelenmaker Delphi, ooit onderdeel van General Motors, heeft bijvoorbeeld vijftig productiefaciliteiten in twintig Mexicaanse plaatsen.

En je kunt het zien aan cijfers. In 2015 voerde Mexico voor $ 20,2 mrd aan Amerikaanse auto-onderdelen in, Canada voor $ 22 mrd. De stroom de andere kant op is ook fors. Alleen al aan motorblokken importeerden de VS in 2015 voor $ 9,5 mrd uit Mexico en Canada.

Kun je het Mexicaanse autocomplex in één klap sluiten en de productie opvoeren benoorden de Rio Grande? Nee, stelt CAR Detroit. De bezetting van Amerikaanse autofabrieken is bijna volledig. Nieuwe capaciteit opbouwen kost vele miljarden, en veel tijd.

Oppakken en verplaatsen werkt niet

Een fabriek oppakken en verplaatsen werkt dus niet. En ook de productieketen richt je niet zo maar anders in. De tijd dat er aan de ene kant van een fabriek ijzererts naar binnen werd gereden en aan de andere kant auto's naar buiten kwamen, is voorbij. Onderdelen komen overal vandaan.

Dat geldt voor 2,3 miljoen onderdelen van de Boeing 787 en voor hét Amerikaanse succesproduct van deze eeuw: de iPhone. De helft van de onderdelen daarvan is van Duitse en Japanse makelij. De bijdrage uit de VS blijft beperkt tot 6%, ook al is Apple een iconisch Amerikaans concern.

De tsunami in 2011 in Japan illustreerde ook de verwevenheid van de mondiale productieketen. Plotseling was er in de wereld een tekort aan fietsversnellingen, want de fabriek van leverancier Shimano stond in het rampgebied. Om dezelfde reden zat de mondiale elektronicasector met de handen in het haar, omdat een alleen in Japan geproduceerd silicium voor computerchips niet beschikbaar was.

Dichte muur

Een Amerikaanse politicus die begint te jongleren met tariefmuren, schiet zichzelf in de voet. Als landen ineens invoerheffingen beginnen in te stellen, is dat tegenwoordig 'het best te vergelijken met een dichte muur in het midden van een fabriek', stelden de Groningse hoogleraren Harry Gerretsen en Steven Brakman eerder in het FD.



Dat gaat zeker op voor het maken van auto's. De über-Amerikaanse auto van dit moment is de Buick Enclave. Volgens de Made in America Car Index van de Kogod School of Business in Washington is het binnenlandse gehalte van deze wagen 90%. Ter vergelijking: een in South Carolina gemaakte BMW X6 haalt 32,5%.

Maar de onderdelen van de Buick Enclave komen deels uit Canada en Mexico, waarmee de VS sinds 1992 het vrijhandelsverdrag Nafta heeft gesloten. Trump dreigt die handelsovereenkomst op te zeggen. Wat zou dat voor de Amerikaanse kampioen Buick betekenen?

Vijfhonderd unieke onderdelen

Dat is ongewis. Het is bijkans onmogelijk om precies in kaart te brengen waar onderdelen precies vandaan komen, zegt autodeskundige Ferdinand Dudenhöffer van de Universiteit Duisburg-Essen. 'Het is zeer complex. Elke auto heeft tussen de driehonderd en vijfhonderd unieke onderdelen. Die komen in de regel van meerdere leveranciers. En zelfs als ze van één leverancier komen, weten we nog altijd niet uit welke fabriek precies.'

Die fabriek neemt voor elementen van onderdelen namelijk ook vaak andere toeleveranciers in de arm. Dudenhöffer: 'Het is dermate onoverzichtelijk dat ik er zo goed als zeker van ben dat geen enkele fabrikant precies kan zeggen uit welke landen de onderdelen van zijn auto komen.'

Een heftige invoerheffing maakt het leven van een complexe, verweven sector nog complexer, schetst CAR Detroit. En duurder. 'Veel onderdelen en componenten steken de Amerikaans-Mexicaanse grens meerdere keren over voor een fabrikant ze definitief gebruikt bij de productie', aldus het onderzoekcentrum. Met andere woorden: Trumps sanctieprijs van 35% is slechts de lichtste variant van de tarievennachtmerrie die autobouwers wakker houdt.

Opzeggen Nafta kost 31.000 banen

CAR Detroit schat dat het opzeggen van Nafta de Amerikaanse automobielindustrie per saldo zeker 31.000 banen gaat kosten, in plaats van dat het arbeidsplaatsen gaat opleveren. Als Nafta blijft, maar Trump bemoeilijkt de invoer van auto's en onderdelen, dan betekent dat een slag voor de concurrentiekracht van Amerikaanse fabrikanten, aldus de onderzoekers.

Is er geen uitweg? Jawel, zegt autodeskundige Dudenhöffer. Als autobouwers overgaan tot zogeheten Completely Knocked Down-productie (CKD) in de VS. Vrij vertaald: auto's van buiten de VS komen in bouwpakketten in Amerika aan, Amerikaanse werknemers schroeven ze in elkaar. Geen hoogwaardige arbeid, wel banen.

Dudenhöffer: 'BMW maakt in Brazilië jaarlijks 50.000 auto's op deze manier. Ik denk dat het Trump te doen is om het boeken van snel succes. Het ontwikkelen van een strategie waarin een Amerikaanse fabriek louter op toeleveranciers uit de buurt draait, duurt te lang. CKD gaat duidelijk sneller, en geeft even goed het signaal: Wij produceren in de VS.'

Afgebouwde auto's

Hij gaat er dan vanuit dat de gevreesde invoerheffingen alleen van toepassing zijn op complete, afgebouwde auto's. 'Bij CKD heb je de vrijheid, en kan je dus delen uit Duitsland of Mexico invoeren. En je kan Amerikaanse toeleveranciers inzetten. De vraag is overigens waar die Amerikaanse toeleveranciers dan produceren.'



Aan dit soort maatregelen hangt uiteraard wel een prijskaartje. Om maar eens een voorbeeld te noemen, een Mexicaanse werknemer in de autosector verdient $ 8 per uur, een Amerikaanse collega die lid is van een vakbond $ 58 per uur, zei de Amerikaanse hoogleraar Marina Whitman onlangs tegen persbureau AP.

Nog meer voorbeelden? Als Trump een iPhone wil die volledig uit de VS komt, gaat de prijs tussen de 10% en 100% omhoog. Protectionistische maatregelen raken daarbij juist de zwakkeren in een samenleving het hardste, stelt een studie van de universiteiten UCLA en Columbia. Zij kopen naar verhouding veel meer geïmporteerde producten dan rijken. Het dichtgooien van de grenzen voor buitenlandse producten kost de rijksten 28% van hun koopkracht, maar de armsten 63%.

Make America poor and complex again: dat zegt Trump eigenlijk.

https://fd.nl/economie-politiek/1184852/make-america-complex-and-poor-again