De maatregelen bij Defensie in kort bestek deel 2

[-Jeroen-]

De maatregelen

Al met al tracht Defensie de onvermijdelijke besparingen te verwezenlijken binnen de kaders die de Navo en de EU hebben gesteld, vooral door voorrang te geven aan de verbetering van de inzetbaarheid van de hoofdwapensystemen bóven de instandhouding van het aantal hoofdwapensystemen waarover de krijgsmacht beschikt. De belangrijkste ontwikkeling blijft immers onverminderd de overgang van de betrekkelijk overzichtelijke situatie in de Koude Oorlog naar een instabiele veiligheidsomgeving waarin andere bedreigingen de boventoon voeren en waarin bovenal prioriteit moet worden gegeven aan expeditionaire capaciteiten. Dit leidt in een aantal gevallen tot drastische maatregelen, zoals de opheffing van het omvangrijke mobilisabele bestand van de Koninklijke landmacht en de opheffing van de groep maritieme patrouillevliegtuigen van de Koninklijke marine. Defensie moet voorts noodgedwongen afzien van een aantal vernieuwingen, zoals de beoogde uitbreiding van de Patriot-capaciteit en het paraat stellen van het derde Mariniersbataljon. De verbetering van de inzetbaarheid van wapensystemen behelst onder meer de Apache helikopters (zelfbescherming en detectie) en 'land-attack' raketten op fregatten. Het gaat in het IDP dus nadrukkelijk niet alleen om bezuinigingen. Het investeringsniveau zal aanzienlijk worden verhoogd, tot ongeveer 20 procent. Dit heeft tot gevolg dat de toezeggingen die Nederland heeft gedaan tijdens de Navo-top in Praag (november 2002) en in EVDB-kader vrijwel geheel worden gehandhaafd.

Hieronder volgen, per krijgsmachtdeel, de bezuinigingsmaatregelen die deel zullen uitmaken van het IDP. Op Prinsjesdag zal per maatregel het tijdschema worden vermeld. Daarna volgt een opsomming van intensiveringsmaatregelen.

Koninklijke marine:
- de (vervroegde) afstoting van vier fregatten; er resteren tien fregatten (*);
- de afstoting van twee mijnenbestrijdingsvaartuigen; er resteren tien (*);
- afzien van de oprichting van het derde Mariniersbataljon (*);
- de opheffing van de groep maritieme patrouillevliegtuigen en de afstoting van de tien Orions (10).

Koninklijke landmacht
- de opheffing van het mobilisabele bestand in verband met afgenomen dreiging van een massale aanval op het Navo-gebied en de afschaffing van het divisieniveau (*);
- de concentratie van de gemechaniseerde eenheden in twee in plaats van drie brigades op minder locaties;
- de afstoting van het meervoudige raketsysteem MLRS, omdat de behoefte aan zware artillerie is afgenomen;
- stroomlijning van de luchtverdediging tot één krijgsmachtbrede organisatie en in dat kader de afstoting van het kanonsysteem PRTL;
- de overdracht aan Noorwegen van achttien gepantserde houwitsers als onderdeel van een nog te sluiten bilaterale overeenkomst, omdat de behoefte aan deze systemen is afgenomen; 39 houwitsers resteren.

Koninklijke luchtmacht
- de afstoting van 29 F-16's in combinatie met de sluiting van één van de drie F-16 bases. Het bestand aan jachtvliegtuigen neemt af van 137 naar 108 toestellen, waarvan 90 aan de Navo aangeboden (*);
- de afstoting van de Bölkow helikopters (*);
- twee jaar vertraging van de invoering van betere raketten (PAC-III) voor het Patriot-systeem (*);
- de afstoting van zes Apache gevechtshelikopters; 24 toestellen resteren;
- geen vervanging van de Hawk luchtverdedigingsraketten door overneming van additionele Duitse Patriots;
- de concentratie van helikopters op Gilze-Rijen.

Koninklijke marechaussee
De bovengenoemde maatregelen leiden tot een reductie van ongeveer 240 functies bij de Koninklijke marechaussee.

Zoals vermeld, behelst een aantal van de maatregelen de sluiting en afstoting van locaties. Het betreft:
- Ede-Oost, landmachtkazerne;
- Seedorf, thuisbasis van de 41ste gemechaniseerde brigade in Duitsland;
- Soesterberg, helikopterbasis;
- Twenthe, F-16 basis;
- Marinevliegkamp Valkenburg, thuisbasis van de Orions.

Al deze maatregelen scheppen tevens ruimte voor extra investeringen in waardevolle capaciteiten en verzekeren de voortgang van plannen die anders in gevaar zouden zijn gekomen. Samen geven zij de Nederlandse krijgsmacht de komende jaren een krachtige kwaliteitsimpuls. Het betreft onder meer de volgende reeks:
- het doorgaan van de versterking van de pantserinfanteriebataljons van de Koninklijke landmacht met een vierde compagnie onder het motto 'meer groen op de grond', zoals voorzien in de Defensienota 2000;
- de aanschaf van nieuwe rups- en wielvoertuigen die de inzetbaarheid van de Koninklijke landmacht in de komende decennia moeten garanderen;
- de uitbreiding van de parate capaciteit van het Korps commandotroepen met 80 commando's;
- de modernisering van de persoonlijke uitrusting van militairen met behulp van hoogwaardige technologieën, die hun individuele veiligheid bevordert en die voortzetting van de nauwe samenwerking met belangrijke bondgenoten mogelijk maakt;
- de vervanging van de rupsvoertuigen van het Korps mariniers om de inzetbaarheid verder te vergroten;
- de handhaving van de voorziene investeringen voor de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter en voor de vervanging van de F-16;
- de aanschaf van moderne doelaanwijzingsmiddelen en precisiewapens die de doelgerichtheid van het operationele optreden verder vergroten en die voortzetting van de nauwe samenwerking met belangrijke bondgenoten mogelijk maken;
- de verwerving van een DC-10 transportvliegtuig, zodat de huidige twee KDC-10's intensiever voor hun hoofdtaak, het bijtanken van jachtvliegtuigen in de lucht, kunnen worden benut;
- de verbetering van de kwaliteit van de resterende F-16's en de Apaches, zodat de inzetbaarheid van deze hoofdwapensystemen ondanks de dalende aantallen toeneemt;
- de voortzetting van het project "Unmanned Aerial Vehicles" (UAV's) in samenwerking met Frankrijk, zodat deze belangrijke ontwikkeling op de voet kan worden gevolgd. Op dit terrein heeft de Navo een tekort vastgesteld;
- de deelneming aan het "Air to Ground Surveillance" programma van de Navo, waarmee de deelnemende landen voorzien in de benodigde verbetering van de inlichtingencapaciteit van het bondgenootschap op dit gebied;
- de aanschaf van detectievoertuigen en andere opsporingsapparatuur op nbc-gebied, alsmede van collectieve beschermingsmiddelen en een mobiel laboratorium. Deze investeringen in nieuwe, hoognodige capaciteiten belopen in deze kabinetsperiode samen ongeveer 80 miljoen euro.

Personele gevolgen
De maatregelen in de Najaarsbrief 2002 resulteerden al in de reductie van 4.800 functies. De aanvullende maatregelen in het IDP brengen dat aantal op omstreeks 9.000. Hoewel niet alle functies tegelijkertijd komen te vervallen, gaat een reductie van deze omvang het absorptievermogen van Defensie ruimschoots te boven. De brief die de Kamer op de derde dinsdag van september zal ontvangen, zal nader hierop ingaan. Hoe dan ook mag van Defensie een maximale inspanning worden verwacht om het personeel waarvoor niet langer plaats is te helpen bij het vinden van een andere baan in de collectieve of in de particuliere sector van de arbeidsmarkt. Het hierbij te voeren sociaal beleid is reeds onderwerp van bespreking in het overleg met de centrales voor overheidspersoneel. Vanzelfsprekend is een reductie van deze omvang ingrijpend. De noodzakelijke verkleining van de organisatie stelt Defensie echter wel in staat om in de toekomst aan ruim 60.000 medewerkers dynamisch en aantrekkelijk werk te bieden.

Ten slotte
Alle maatregelen, hoe pijnlijk ook, moeten gezamenlijk leiden tot een nieuw evenwicht tussen de omvang en de middelen van de krijgsmacht en het beschikbare budget. Door de krijgsmacht op een smallere leest te schoeien, worden de exploitatiekosten beheersbaar en is voldoende investeringsruimte gewaarborgd. Door kwaliteit boven kwantiteit te stellen, wordt bewerkstelligd dat de Nederlandse krijgsmacht in internationaal verband een kwalitatief hoogwaardige bijdrage kan blijven leveren aan de bevordering en het herstel van de vrede en de veiligheid in de wereld.

DE MINISTER VAN DEFENSIE & DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

bron (mindef.nl)