Zr.Ms. Evertsen op wereldreis in 2021

[Sparkplug]

Nederland doet mee aan krachtmeting VS-China

Luuk van Middelaar
2 juni 2021
Leestijd 2 minuten

Tien dagen is onze marine nu onderweg, voor het eerst in twintig jaar naar 'de Oost'. Op Pinksterzondag vertrok de Zr. Ms. Evertsen uit Den Helder voor een lange zeereis met keerpunt Japan, via de Middellandse Zee en Indische Oceaan. Onderweg een boeiende patrouille in de Zwarte Zee en als klap op de vuurpijl door de Zuid-Chinese Zee. Het fregat maakt deel uit van een aanvalsgroep van negen schepen rond het Britse vliegdekschip HMS Queen Elizabeth. Waarom de missie?

Minister van Defensie Ank Bijleveld (CDA) benadrukt in een Kamerbrief de Nederlandse ,,belangen bij stabiliteit en respect voor de rechtsstaat, mensenrechten en vrijhandel" in de Indo-Pacific. Ook roemt ze de kans om met partners te oefenen en tijdens tussenstops aan diplomatie te doen. De marine heeft blijkens een eigen filmpje zin om ,,mee te doen op het hoogste niveau", in een mooie reis door ,,bijzondere vaarwateren". Spannend.

Hier blijft de essentie ongezegd. Met deze reis betreedt de Nederlandse marine het voornaamste geopolitieke theater van dit moment: de krachtmeting tussen de Verenigde Staten en China, de zittende en de komende macht in Azië en de Pacific. Beide hoofdrolspelers worden in de Haagse stukken niet genoemd. Maar in zulke geladen wateren geef je met elke marinebeweging onherroepelijk signalen af.

Aan Beijing is de boodschap: wij hechten aan vrije doorvaart door de Zuid-Chinese Zee en dragen er actief aan bij; voor territoriale intimidatie is geen plaats. We zeggen dit als lid van een coalitie, op deze missie geleid door het Verenigd Koninkrijk maar op de achtergrond door de Verenigde Staten (dat met één schip meevaart en straaljagers aan boord van de Queen Elizabeth heeft).

Boezemt zo'n missie in Beijing respect in, qua slagkracht en aantal schepen? Of oogt het als een van ver komend flottielje? Lastig te beoordelen. We gaan wijkagent spelen in de Indo-Pacific, zei de commandant van de Evertsen voor vertrek tegen NRC. Dit klinkt als een paar rotjochies een schop geven. Maar zo zijn de verhoudingen niet. Dit is geen piratenbestrijding zoals hetzelfde fregat eerder deed – het zee-equivalent van straatbendes kort houden –, nee, dit is meedoen aan een krachtmeting tussen twee imperia.

De voornaamste boodschap geldt daarom niet voor Beijing maar Washington en luidt: wij willen heus nog helpen de Pax Americana in Azië overeind te houden, wij zijn een welwillende bondgenoot – maar blijven jullie ons dan in Europa beschermen? Een valide reismotief, zeker zolang we onszelf in Europa niet kunnen of willen verdedigen zonder US Army. Op vergelijkbare grond gaf Nederland in 2003 politieke steun aan de Irakoorlog en zonden we missies naar Afghanistan (ook toen bleef de essentie doorgaans ongezegd). Wel vergt dit een betere strategische doordenking van het gevaarlijke spel waarin we ons begeven.

Afwezig is dat besef niet. In haar Kamerbrief schrijft Bijleveld: ,,De Straat van Taiwan ligt niet op de geplande route." Oftewel: we blijven weg van hét brandpunt van het Chinees-Amerikaanse conflict. Heel verstandig. Maar wat betekent het exact: doen we dat nu niet, nooit niet of nog niet?

In Duitsland speelde hetzelfde debat. Ook daar gaat voor het eerst in jaren een schip naar de Oost. De minister van Defensie wilde door de Straat van Taiwan varen; Merkels mensen staken er een stokje voor. Als extra geste richting de Chinezen doet het Duitse schip ook Shanghai aan.

Terwijl de Europeanen hun bijdrage tot een vrij doorvaarbare Zuid-Chinese Zee beperken, raakt Washington geobsedeerd door Taiwan. In het Amerikaanse verhaal van een tweede Koude Oorlog groeit Taiwan uit tot het nieuwe Berlijn. Alle doemscenario's over een militaire of nucleaire escalatie tussen beide grootmachten vertrekken daar.

Er is het narratief: kleine Chinese democratie van 23 miljoen inwoners strijdt tegen de autoritaire Volksrepubliek met 1,4 miljard mensen. Er is de militaire inzet: voor de VS is Taiwan een ,,onzinkbaar vliegdekschip" pal voor de Chinese kust, terwijl het voor Beijing de weg naar de diepe wateren van de Pacific afsluit. En vooral is er de strijd om het primaat: wie wil het hardst winnen, wie knippert met de ogen als het misgaat? Volgens Amerikaanse hardliners is Taiwan dé test voor Amerika's mondiale macht: verlies het, en onze geloofwaardigheid ligt tot in Europa in duigen.

Is Taiwans veiligheid ook onze veiligheid, of niet? Dan is de kernvraag: kunnen de VS gelijktijdig een aanval van China op Taiwan én van Rusland op, zeg, Litouwen afslaan? Ik weet het niet. Wel een vraag om een antwoord op te hebben, vanuit Europa gezien.

Luuk van Middelaar is politiek filosoof, historicus en hoogleraar EU-recht (Leiden).

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/06/02/nederland-doet-mee-aan-krachtmeting-vs-china-a4045751

[Umbert]

Nou nee want de KM zit al 20 jaar tot over z'n oren in het NH90 project.

Ja daarom is het ook zo jammer dat deze heli in een aantal landen totaal niet aan de verwachtingen voldoet qua kosten en inzetbaarheid. Al de eventuele opstart problemen met gevonden kinderziektes/tekortkomingen hadden er toch allang uit moeten zijn want eigenlijk is hij gezien de tijd tussen ontwikkeling en gebruik theoretisch al weer rijp voor vervanging terwijl hij bij de marine net in zijn late tienerjaren zit en zijn prime time nog moet komen.

[StrataNL]

Nou waarschijnlijk zijn de specificaties van de radar etc iets lager als die van de NH90, maar dus niet fancy in die zin, voor de rest lijkt me de Wildcat een geslaagde door ontwikkeling van de (super)Lynx,
En ik durf zelfs te zeggen was hij er al geweest ten tijde dat de NH90 werd besteld de NH90 het erg moeilijk gehad zou hebben want de marine was volgens mij best wel tevreden met de Lynx

Nou nee want de KM zit al 20 jaar tot over z'n oren in het NH90 project.

[Umbert]

Ehhhh is en Wildcat niet fancy?

Nou waarschijnlijk zijn de specificaties van de radar etc iets lager als die van de NH90, maar dus niet fancy in die zin, voor de rest lijkt me de Wildcat een geslaagde door ontwikkeling van de (super)Lynx,
En ik durf zelfs te zeggen was hij er al geweest ten tijde dat de NH90 werd besteld de NH90 het erg moeilijk gehad zou hebben want de marine was volgens mij best wel tevreden met de Lynx

[StrataNL]

Zie je wel, een paar wildcats erbij voor gebruik op de OPV's en eventueel op de LPS en JSS en CSS ook goed voor in de west die hoeven niet al die fancy spullen te hebben. Terwijl ze toch een stevige bite hebben.

Ehhhh is en Wildcat niet fancy?

[Umbert]

@HNLMS_Evertsen (28-05-2021)







https://twitter.com/HNLMS_Evertsen/status/1398217720529928193

Zie je wel, een paar wildcats erbij voor gebruik op de OPV's en eventueel op de LPS en JSS en CSS ook goed voor in de west die hoeven niet al die fancy spullen te hebben. Terwijl ze toch een stevige bite hebben.

[Sparkplug]

@HNLMS_Evertsen (28-05-2021)

Yesterday's flying operations with @HMS_Richmond and the @RoyalNavy during #CSG21. Great teamwork #WeAreNATO

https://twitter.com/HNLMS_Evertsen/status/1398217720529928193

[Sparkplug]

Zr.Ms. Evertsen zoekt grenzen op

https://magazines.defensie.nl/defensiekrant/2021/19/01_vertrek-zr.ms.evertsen_19

[Sparkplug]

Luchtverdedigingstaak voor Zr.Ms. Evertsen in omvangrijk vlootverband

Nieuwsbericht | 22-05-2021 | 16:33

Zr.Ms. Evertsen is vanmiddag uit Den Helder richting Japan vertrokken. Het luchtverdedigings- en commandofregat maakt komende 7 maanden deel uit van de 10-schepen tellende UK Carrier Strike Group. Het nieuwe vliegkampschip HMS Queen Elizabeth is hiervan het middelpunt.


Een laatste afscheidsknuffel. Vanwege de coronamaatregelen mocht slechts een kleine groep familie/vrienden afscheid nemen.

Het is de 1e operationele inzet van de UK Carrier Strike Group. Het vlootverband trekt vanuit het Verenigd Koninkrijk via de Middellandse Zee en Indische Oceaan naar Oost-Azië. Tijdens de route staan gezamenlijke oefeningen van de internationale marines centraal. Ook bieden de havenbezoeken kansen voor diplomatieke activiteiten. In december keert de vloot terug.

Zwaaien en toeteren


Uitzwaaien van Zr.Ms. Evertsen.

In verband met de coronamaatregelen was er geen volle kade met familieleden en vrienden. Zij zwaaiden en toeterden vanuit de auto's op de parkeerplaats hun geliefde bemanningslid uit. De marine had speciale toeters uitgedeeld.

Commandant van Zr.Ms. Evertsen kapitein-luitenant ter zee George Pastoor kijkt uit naar de inzet. "Deelname biedt de unieke mogelijkheid om een lange tijd op het allerhoogste niveau te oefenen met onze bondgenoten. Dat is heel belangrijk, want op die manier zijn wij beter in staat om Nederland en onze bondgenoten te beschermen."

Bemanning gevaccineerd


Alle hens op het vliegdek.

Zr.Ms. Evertsen heeft ongeveer 180 bemanningsleden aan boord, die voor vertrek zijn gevaccineerd. Hoofdtaak van het fregat is om bij te dragen aan de luchtverdediging. Andere fregatten in de vloot zijn bijvoorbeeld HMS Defender (Type 45-destroyer), HMS Kent (Type 23 ASW-fregat) en het Amerikaanse Arleigh Burke-klasse fregat The Sullivans.

Zij hebben allemaal de taak om HMS Queen Elizabeth bij te staan. Dit vliegkampschip is tijdelijk thuisbasis van 18 Britse en Amerikaanse F-35-gevechtsvliegtuigen, 14 helikopters en een Royal Marines Commandos-eenheid. Daaromheen varen naast de fregatten ook ondersteuningsschepen (bevoorraders/tankers) en een onderzeeboot.

https://www.defensie.nl/actueel/nieuws/2021/05/22/luchtverdedigingstaak-voor-zr.ms.-evertsen-in-omvangrijk-vlootverband

[Lex]

Ondanks spanningen vaart Nederlandse marine mee op missie door Zuid-Chinese Zee: 'We staan voor vrije internationale wateren'

De Nederlandse marine doet mee aan een missie naar Japan. Ze varen door de Zuid-Chinese Zee: de zee die China steeds meer als 'hun territorium' beschouwd. Door mee te varen met de missie benadrukt Nederland het belang van vrije internationale wateren.

Het Nederlandse marinefregat Zijne Majesteit's Evertsen vertrekt over 2 weken naar Japan. Het schip vaart mee met een Engelse missie van het vliegdekschip Queen Elizabeth. Ook de Amerikanen doen mee.

Zuid-Chinese Zee
De tocht naar Japan voert door dwars door de Zuid-Chinese Zee. En dat stukje zee wordt door China in toenemende mate beschouwd als 'hun' territorium. Er doorheen varen met een robuust konvooi kan zomaar verkeerd vallen.

Daarom was er vooraf discussie of Nederland zich wel in de Zuid-Chinese Zee moest vertonen. Beijing geeft steeds meer signalen af dat zíj de Zuid-Chinese Zee niet als een internationale, maar als 'territoriale' wateren beschouwen. Dat doen ze door her en der kunstmatige eilanden in de zee aan te leggen die ze vervolgens bestempelen als 'Chinees grondgebied'.

Stevigere toon tegen China
Daarmee doet China afbreuk aan een fundamenteel principe van de vrije internationale wateren waar iedereen evenveel rechten heeft. Volgens Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans (VVD) is het daarom juist goed dat een Nederlands fregat als onderdeel van een konvooi met NAVO-partners benadrukt dat Nederland, de NAVO en ook China baat hebben bij dit principe dat internationale handel mogelijk maakt.

En betekent deze trip ook een nieuwe stevigere toon tegen China? "We zien dat de dreiging van China steeds serieuzer wordt. Of het nu gaat om zeerecht, de militaire ambities van China, cybercrime, spionage of mensenrechten. We moeten daar krachtiger tegen optreden. En gelukkig wordt dat de laatste tijd ook heel breed zo gevoeld in de Nederlandse politiek", zegt Brekelmans.

Allemaal baat bij handel
Hij voegt er nadrukkelijk aan toe dat er geen misverstanden moeten ontstaan over de missie: "We willen heel duidelijk maken waar we voor staan, maar we zijn daar niet om onnodig te provoceren. Dus we gaan geen uitgebreide oefeningen houden in gevoelig gebied om te laten zien dat wij iets vinden."

We moeten volgens Brekelmans vooral goed uitleggen waarvoor we staan. Voor Nederland zijn de vrije internationale wateren, de 'Mare Librum', bedacht door de Nederlander Hugo de Groot, een fundamenteel principe dat internationale welvaart mogelijk maakt. "Daar hebben wij als handelsnatie, maar ook de Chinezen alle baat bij", zegt Brekelmans.

Straat van Taiwan
Maar toch blijft Nederland ook voorzichtig. In de Kamerbrief waarin de oefenmissie wordt toegelicht, staat ook expliciet dat het konvooi niet door de straat van Taiwan zal varen. Dat ligt namelijk nóg gevoeliger. Beijing windt er geen doekjes om dat zij Taiwan niet als onafhankelijk land beschouwen, maar als een 'afvallige Chinese provincie'.

De Chinese marine is steeds nadrukkelijker en steeds dichterbij Taiwan aanwezig om dat nog eens onderstrepen. "Dat is een vrij klein stukje zee", zegt Brekelmans. "En als je daar dwars doorheen vaart, kan dat makkelijk als provocatie opgevat worden." Dat wil Nederland voorkomen.

'We doen mee op Champions League niveau'
Ondanks de discussies is Commandant Zeestrijdkrachten Rob Kramer enthousiast over de oefening. "Het laat zien dat de Nederlandse marine op het allerhoogste niveau - zeg maar de Champions League - meekan. En het is voor het eerst sinds lange tijd dat we zo'n lange en zo'n verre oefening doen."

Dat de route door de Zuid-Chinese voert is volgens Kramer 'business as usual': "Er varen om de haverklap Chinese en Russische marineschepen door het Kanaal en de Noordzee. Daar hebben we als marine keurige afspraken over. En de route naar Japan over de Zuid-Chinese Zee is volgens VN zeerecht een internationale route. Dus niks aan de hand eigenlijk."

EenVandaag, 07-05-2021, 13:54

[JdL]

Al iets vernomen of The Crownsnest ook nog meegaat?

Van de zeven Merlin Mk2's zijn er drie in Crownsnest uitvoering, vier stuks in ASW uitvoering.

[Lex]

Ja, 3 exemplaren.
https://www.forces.net/news/hms-queen-elizabeth-welcomes-merlins-ahead-carrier-strike-group

Dank.

[Lex]

Zie de link onderaan in reactie #48. Daarin is een afbeelding van een aantal Merlins van 820 Naval Air Squadron met Crowsnest systeem te zien.

Roger. Thanks

[Stoonbrace]

Al iets vernomen of The Crownsnest ook nog meegaat?

Ja, 3 exemplaren.
https://www.forces.net/news/hms-queen-elizabeth-welcomes-merlins-ahead-carrier-strike-group

[Sparkplug]

Al iets vernomen of The Crownsnest ook nog meegaat?

Zie de link onderaan in reactie #48. Daarin is een afbeelding van een aantal Merlins van 820 Naval Air Squadron met Crowsnest systeem te zien.