“Natuurlijk zit de Britse geheime dienst in Libië”

[Ace1]

Matthew Dunn werkte jaren als spion voor de Britse geheime dienst MI6
• De 'echte' James Bond over het spionnenleven, acties in het buitenland en zijn debuutroman

"Mijn achtergrond vindt men uiteraard erg interessant", antwoordt thrillerschrijver Matthew Dunn op de vraag of het in interviews ook nog wel eens over zijn debuutroman De Rekruut gaat. Dunn werkte jaren voor MI6, de van James Bond bekende Britse geheime dienst. "Ik vind het niet erg om er over te praten, ook omdat ik weet wat ik wel en niet kan zeggen. In het slechtste geval zeg ik 'geen commentaar' als journalisten vragen wat ik precies heb gedaan, wat mijn positie binnen MI6 was of waar ik op de wereld werkte."

Waar op de wereld ben je actief geweest als MI6-agent?

"Overal. Je gaat als spion naar waar het werk je naar toe brengt. Dat kunnen heel vijandige landen of locaties zijn, maar het kan net zo makkelijk een vijfsterrenhotel in een exotisch land zijn. Als agent was ik zeventig tot tachtig procent van mijn tijd op reis. Dat was een hele intense periode."

Merk je dat het spionnenleven mensen intrigeert?

"Ja. Een vraag die mij wel irriteert is die of het leven als spion echt zoals in de films is. Een James Bond-film is entertainment en vertelt een spannend verhaal. Het is alleen erg overdreven, vooral de manier waarop een spion te werk gaat. Hollywood heeft het nooit helemaal juist, hoewel ik van spionagefilms kan genieten zoals ieder ander. Maar een pen die kogels kan afvuren... Probeer dat eens op een luchthaven langs de beveiliging te krijgen."

In hoeverre is De Rekruut niet volgens de realiteit?

"Mijn boek volgt het verhaal van geheim agent Will Cochrane, die moet voorkomen dat een Iraanse generaal ergens een aanslag pleegt. De hoofdpersoon is een agent zoals ik was. Boeken en films doen steeds voor alsof je halverwege contact met het hoofdkantoor kunt opnemen voor meer informatie of om te vragen wat nu te doen. Vanwege veiligheidsredenen kan dat niet. Je bent helemaal op jezelf aangewezen. Je hebt weinig apparatuur en nul ondersteuning. Een geheim agent heeft geen realtime informatie met satellietbeelden, zoals een soldaat wel heeft. Dat hele proces wilde ik vastleggen in mijn boek. Het karakter moet constant beslissingen nemen over wat te doen. Je kunt een verkeerd besluit nemen en er kan veel verkeerd gaan. De eenzaamheid die je voelt, de intensiteit en brute snelheid van de ontwikkelingen. Het verhaal is verder fictie, geschreven door een ex-spion. Er is wel veel actie en schotenwisselingen. Ik moet wel zeggen dat zulke gebeurtenissen in het echt in veel gevallen het nieuws zouden halen. Ik heb mij laten inspireren door ware gebeurtenissen, maar heb ze intenser gemaakt en in andere locaties geplaatst."

Het boek begint met een hevige schietpartij in Central Park in New York. Dat zou inderdaad direct breaking news op alle nieuwszenders zijn.

"Inderdaad. Van een schietpartij tussen Iraanse en Britse geheim agenten in Central Park zou je zeker horen. Maar misschien niet wat er precies is gebeurd. Als geheim agent ontmoet je vaak mensen in dergelijke openbare plekken. Er wordt zelden geschoten, maar je houdt er zeker rekening mee. Ook bij een ontmoeting in Amsterdam."

In Amsterdam vinden frequent schietpartijen plaats die nooit worden opgehelderd. Zou er soms sprake zijn van spionagezaken?

"Je zou denken aan de georganiseerde misdaad. Hoe ontdek je of een persoon die iemand door het hoofd schiet een crimineel is of een spion die onder een valse identiteit in een andere land actief is?"

Wordt die informatie op een hoger niveau wel uitgewisseld als dat gebeurt?

"Hier moet ik voorzichtig zijn. De Britse overheid is net als de Nederlandse op de hoogte van de operaties van de eigen geheime dienst in het buitenland. Als het verkeerd gaat en er wordt geschoten zal er zeker een diepgaand onderzoek worden ingesteld, maar dan achter gesloten deuren. Overheden geven doorgaans geen informatie over hun geheime diensten. Je moet als spion zorgen niet in problematische situaties verzeild te raken. Als een MI6-agent in het buitenland actief is overtreedt hij de wet van het land waar hij is, omdat dit niet mag. Spioneren is in geen enkel land toegestaan. Als je wordt gepakt word je als crimineel behandeld. Niet gepakt worden is de belangrijkste regel."

Wat trok jou aan in dit leven?

"Aan het einde van mijn studie politiek en economie aan de universiteit werd ik gescout door iemand van MI6. Op veel goede universiteiten scouten mensen voor MI6 nieuwe rekruten, hoewel vroeger meer dan nu."

Wat voor eigenschappen moet je hebben om gescout te worden?

"Je moet een speciaal soort mens zijn. Er wordt gezocht naar een combinatie van eigenschappen: besluiten nemen, lateraal denken, communicatievaardigheden. Het selectieproces is heel zwaar. MI6 komt pas op tweederde van dit proces kijken. Iedereen bij MI6 zegt dat ze al weten of iemand geschikt is als hij binnenkomt. Het moet iemand zijn die gelooft dat alles mogelijk is en niet van opgeven weet. Dat is cruciaal als je geheim agent bent, omdat je dingen moet doen waarvan een ander denkt dat het fysiek en geestelijk onmogelijk is. Je moet halverwege ook niet willen opgeven. Zulke mensen zijn lastig te vinden."

Klinkt ook als een goede zakenman?

"Het klopt dat er overeenkomstige kwaliteiten zijn. Mensen die MI6 verlaten bereiken over het algemeen veel. Ik herken ze in besturen van grote bedrijven, in de media, van alles. De dienst verlaten is echter zwaar. De overgang van de geheime wereld naar de normale wereld is lastig. Je bent geen soldaat die na een oorlog thuis terugkeert. Een geheim agent leeft altijd in een geheime wereld. Ik woonde in Londen en deed wat iedereen deed, naar het café en de film, maar voelde mij volledig los van iedereen. Mijn wereld was hun wereld niet. Zij zagen niet wat ik zag en maakten niet mee wat ik meemaakte. Ik moet in een restaurant nog altijd met mijn rug naar de muur zitten. Ik probeer het niet te doen, maar het is een gewoonte geworden. Hoewel het voor andere mensen een vervelende gewoonte is. Sommige vrienden die nu weten wat ik deed maken er gelukkig grapjes over. Na tien jaar kom ik langzaam van die gewoonte af."

Ik denk bij spionage direct aan de tijd van de Koude Oorlog. In hoeverre is de spionagewereld veranderd sinds de val van de Muur?

"Toen het communisme viel werd er op hoog niveau nagedacht of er nog wel een geheime dienst nodig was. Dat was een serieuze discussie. De wereld leek immers vrij. Maar al vrij snel was het weer 'business as usual'. Ik ben kort na het einde van de Sovjet Unie bij MI6 in dienst gekomen en vertrok een paar maanden voor 'nine-eleven'. Ik hield mij vooral bezig met schurkenstaten, de kans op destabilisatie van regio's door kernwapens en staatsterreur. Die periode was heel intens. Niets is gestopt na de Koude Oorlog. De zorgen veranderen, maar dat gebeurt altijd. Terrorisme is heel complex, omdat je te maken hebt met honderden, zo niet duizenden verschillende groeperingen die niets met elkaar te maken hebben. Er zijn massavernietigingswapens, schurkenstaten, grote georganiseerde misdaadorganisaties. Werken bij MI6 is nu zwaarder dan ooit."

Verschuift het werk niet meer naar de digitale wereld?

"Ehm, ja. Het is een grote zorg. Cyberaanvallen worden gezien als één van de grootste gevaren, omdat vijandige landen er kerncentrales, communicatiesystemen enzovoort mee kunnen uitschakelen. Technologie speelt een grote rol, zoals het altijd een grote rol heeft gespeeld, van wapensystemen tot communicatie. Het menselijk aspect zal echter altijd het belangrijkst blijven. MI6 en CIA blijven altijd steunen op mensen en menselijke communicatie. Het materiaal waarmee ze werken verandert, maar hun werk niet."

Hoe heb jij in dit licht WikiLeaks gevolgd?

"Ik heb dat verhaal niet al te intensief gevolgd. Een gewone soldaat die supergeheime informatie op een cd de basis afsmokkelt is een enorm veiligheidslek. Dat hij die informatie had is al ongelooflijk. En dat hij het zomaar kon meenemen helemaal. Op het hoofdkantoor van MI6 kun je geen enkel document meenemen. Elektronische apparatuur, inclusief mobiele telefoons, moet je afgeven voor je vertrekt. Er zijn hele strenge regels. De veiligheidsregels bij MI6 zijn heel strikt. Ik wist nooit wat er een deur naast mij gebeurde, en andersom. Hoe meer informatie je deelt, hoe groter het risico dat er informatie uitlekt."

Je noemde het spionnenleven eenzaam. Kun je dit werk daarom maar kort doen?

"Er zijn mensen die er dertig of veertig jaar werken. Veldwerk is echter lastig lang vol te houden. As ik bij MI6 was gebleven dan zou mijn baan ongetwijfeld veranderd zijn. Ik had vermoedelijk een bureaubaan op het hoofdkwartier gekregen. Het is niet mogelijk om tientallen jaren op dat niveau in het veld te werken. Lichaam en geest kunnen maar zoveel aan. Je kunt ook geen dertig jaar als soldaat in oorlogsgebieden werken. Dat kan misschien vijf jaar. Ik ben tien jaar geleden vertrokken omdat ik wilde trouwen en een gezin stichten. Ook een nieuwe baan bij MI6 en een familie zou volgens mij geen goede combinatie zijn. Dat was de enige reden om te vertrekken."

s er nog veel spionagewerk nodig bij de huidige revoluties in het Midden-Oosten?

"Ik kan hier uiteraard niet specifiek op ingaan. Maar uiteraard zijn grote geheime diensten natuurlijk erg geïnteresseerd in wat er in die landen gebeurt. De Britse geheime dienst bestaat honderd jaar en is gezien de historie en ervaring echt de beste ter wereld, zelfs zonder het grote budget dat de CIA heeft. Waar ook een conflict en crisis heerst of gevaar schuilt; MI6 zit er. En vaak is ze de enige die er binnen kan komen. Daar onthul ik geen geheimen mee. Natuurlijk zijn ze er."

Of kan een diplomaat meer doen in bijvoorbeeld Libië en Egypte?

"Het één gaat niet zonder het ander. In Libië is een MI6-agent in problemen gekomen. Duidelijk is dat hij daar was op een missie om feiten te vinden. Wie zijn de rebellen? Zijn ze geloofwaardig en zijn hun idealen realistisch? Die bevindingen zijn weer nuttig voor de Britse regering om te handelen. Je moet weten met wie je te maken hebt. Waarschijnlijk heeft zo'n agent ook een boodschap van de premier bij zich. Zo iemand is dus een spion en diplomaat in één. Je plaatst natuurlijk geen gewone diplomaat in zo'n situatie. Helaas meenden de rebellen dat de agent een huurling was en openden het vuur op hem. Jammer, want als ze op dat moment goed leiderschap hadden gehad waren de zaken mogelijk sneller gegaan."

http://www.metronieuws.nl/nieuws/natuurlijk-zit-de-britse-geheime-dienst-in-libie/bOXkhC!wBwza@OTGPYzha1eZlDDnw/

Indien een beheerder vind datdeze posting dit in de topic  SPANNINGEN IN LIBIE, DEEL 2 plaatsvind kan het daarnaar toe verplaats worden.