Uitbesteed en afgeserveerd

[mikemans]

Bron: Marineblad KVMO

Door Ko Kolijn


Nooit is de Nederlandse krijgsmacht zo vaak bij internationale
gewapende conflicten betrokken geweest als nu – sinds het eind van
de Koude Oorlog bij meer dan 40. Lang niet altijd meer treden we op
tegen staten. In de laatste HumanSecurity Brief (een maand oud) is de
state on state war zelfs helemaal uit de statistiek verdwenen.
e gaan nooit alleen op pad. We treden alleen op in vaste verbanden of met gelegenheidsbondgenoten. En we leiden en passant
lokale soldaten op, het expeditionaire optreden krijgt bijna een educatief doel.
De inzet is dus omvangrijk, frequent, gevarieerd en door locale omstandigheden ook knap ingewikkeld. Een standaarduitvoering
van een missie bestaat niet meer, het is vaak roeien met heel specifieke riemen. In Afghanistan moest pijlsnel tot aanschaf van de
Bushmaster worden overgegaan. Dat kon alleen met door de Australische producent geleverde ondersteuning.
Een voorbeeld dat niet alleen staat. Om goed te kunnen optreden in verre missies is inhuur van private sector onvermijdelijk geworden.
Dat is niet louter een kwestie van geld besparen, zonder particuliere beveiligers of onderhoudsmonteurs zou de krijgsmacht niet flexibel
genoeg zijn voor dergelijke operaties. Maar even onvermijdelijk als outsourcing is, zijn de problemen die je daarmee binnenhaalt.
Om die reden kwam de AIV (Adviesraad Internationale Vraagstukken) eind 2007 met een rapport dat niet enthousiast was over dit soort
privatisering. Voor die slotsom had de AIV geen Blackwater-affaire nodig. In haar analyse concludeerde de raad dat Nederland al genoeg
andere risico's liep. In Afghanistan - waar halverwege de ISAF-missie al meer dan 150 miljoen euro aan
private military companies is uitgegeven - is Nederland 'operationeel afhankelijk' van private militaire
bedrijven. De beveiliging van Kamp Holland door het Afghaanse bedrijf ASG is daarvan maar een voorbeeld,
de bevoorrading van brandstoffen door Danish Camp Supply (50.000 liter per dag) een ander.
Ook de beveiliging van de supply line Karachi-Kandahar-Uruzgan is uitbesteed. Als DSC het wil, staat
de voedsel- en brandstofvoorziening stil. Bovendien doemt het probleem op dat een aanval door de
Taliban op de konvooien kan leiden tot geweldsincidenten. Schietende particuliere beveiligers kunnen
tot politieke en juridische problemen leiden.
Stel je voor dat zij losjes omgaan met de geweldsinstructie van de Nederlandse opdrachtgever – het
winnen van de lokale hearts and minds zou er bepaald niet gemakkelijker op worden. Al met al adviseerde de AIV de Nederlandse regering
dat de krijgsmacht te afhankelijk is en het geweldsmonopolie van de staat op de tocht staat .
Op 25 april jl. heeft het kabinet op de waarschuwende bevindingen van de AIV gereageerd. De conclusie liegt er niet om. Enkele zinnen
uit de reactie spreken voor zichzelf:
• '...de regering (neemt) afstand van de conclusie van de AIV dat de Nederlandse krijgsmacht te afhankelijk is van private inhuur. Voor de
uitvoering van het huidige ambitieniveau is ondersteuning door civiele partijen gewenst'.
• 'Lokale opstandigheden kunnen ertoe leiden dat het noodzakelijk is bewapend personeel in te huren. Het is dan ook nit wenselijk om
de lokale inhuur van particuliere beveiligers categorisch uit te sluiten'.
• 'De aanbeveling van de AIV dat door Nederland ingehuurde bedrijven veiligheidstaken niet aan derden mogen uitbesteden, kan niet
worden overgenomen'.
• De regering (kan) de conclusies en aanbevelingen van de AIV betreffende aansprakelijkheid van de Staat voor het handelen van civiele
dienstverleners niet overnemen'.
De zin dat het huidige ambitieniveau niet is vol te houden zonder ondersteuning door civiele partijen - volgens de AIV met alle risico's
van dien – is veelzeggend en stelt de Haagse politiek in feite voor de keus: accepteer die risico's of neem minder hooi op je vork. Voor dat
laatste kiest het huidige kabinet dus niet. Het blijft kiezen voor het driegangenmenu van het huidige ambitieniveau. De dagschotel van de
AIV is afgeserveerd.