Bolkestein: 'Ik ben een gematigd mens'

[KapiteinRob]

Volgens mij gaat Bolkestein in op de Europroblemen, Griekenland, Anders Breivik en de Arabische Lente dat zijn toch bestaande topics, ik wist alleen niet in welke topic het moest plaatsen?

Bedenk waar je een opmerking over wilt maken in een lopende discussie en plaats het daarbij. Een nieuw topic over bestaande zaken schiet al helemaal niet op.....

Rob
Forumbeheerder

[Ace1]

Volgens mij gaat Bolkestein in op de Europroblemen, Griekenland, Anders Breivik en de Arabische Lente dat zijn toch bestaande topics, ik wist alleen niet in welke topic het moest plaatsen?

[KapiteinRob]

Als je in dit topic een artikel plaatst, dien je wel een verdere aanzet tot discussie te geven. Het is niet de bedoeling dat hier louter artikelen geplaatst worden zonder het oogmerk discussie hierover te voeren.

Rob
Forumbeheerder

[Ace1]

#Intellectuelen 'Beloningen zijn uit de hand gelopen'

Frits Bolkestein neemt een paar eeuwen ideologische politiek op de korrel. En voelt sympathie voor de SP: 'De beloningen zijn uit de hand gelopen.'

'Port in een sherryglas, ik hoop dat u me dat niet kwalijk neemt.' Frits Bolkestein serveert de interviewer zelf, in zijn werkkamer aan de Amstel. Achtenzeventig is de oud-eurocommissaris, die misschien wat breekbaarder oogt, maar nog dagelijks het half uur naar zijn werk wandelt. 'En als ik tijd heb, zoals eergisteren, zwem ik dertig baantjes.'

Onlangs verscheen zijn magnum opus De Intellectuele Verleiding, over de 'kwalijke invloed van intellectuelen' op de politiek. Bolkestein begint in de achttiende eeuw, bij de drie stromingen classicisme, Romantiek en Verlichting, om van daaruit het ontstaan van ideologieën als nationaal-socialisme, fascisme en communisme te verklaren. Maar ook de Europese Unie, ontwikkelingshulp, multiculturalisme, ze krijgen er allemaal van langs.

Hij werkt al aan een verbeterde versie, mede om de kritiek te pareren dat hij sommige denkers slordig aanhaalt. 'Ik neem alle kritiek serieus. Bijvoorbeeld een belangrijke filosoof als Herder, daar wil ik graag nog dieper op ingaan.'

Als Nederland één intellectueel in de politiek heeft gehad, bent u dat toch.

(lacht) 'Ik heb het altijd ontkend, maar wat is een intellectueel hè. Daar begint mijn boek mee, met een definitie. En dat betekent dat alle leden van de Tweede Kamer en alle journalisten ook intellectuelen zijn, want die zijn allemaal geinteresseerd in abstracte ideeën. Dát is het kenmerk.'

Waar zit die schadelijke invloed dan in?

'Het kernwoord is ervaring. De hoofdstelling van mijn boek is dat als publieke intellectuelen – een anglicisme, maar u begrijpt wat ik bedoel – een goede mening willen verkondigen, dan moet die gebaseerd zijn op ervaring. Die toets moeten ze kunnen doorstaan. Als je denkt aan de multiculturele samenleving, die was natuurlijk behept met allerlei vooropgezette idee?n die in de praktijk niet bleken te werken.'

Zoals integratie met behoud van eigen identieit?

'Bijvoorbeeld.'

Als we teruglezen wat u daarover zei, blijkt dat helemaal niet zo extreem. U waarschuwde voor botsingen met de principes van de rechtstaat, zoals de gelijkheid van man en vrouw...

'Ja, waar ging al die heisa over zou iedereen zich nu afvragen.'

s die kwalijke invloed van intellectuelen dus verminderd?

'Dat denk ik wel. Die eis van ervaring wordt nu veel klemmender gevoeld dan vroeger. Een beroemd voorbeeld: de mens is goed, dat was de hoofdstelling van de Nederlandse politiek in de jaren zeventig en tachtig. Nou, daar zijn we toch echt wel van teruggekomen. De huidige politiek is veel minder ideologisch dan twintig, dertig jaar geleden. Dat zie je niet alleen bij mijn partij, maar ook bij de PvdA en de SP. Men heeft meer aandacht gekregen voor de realiteit.'

U noemt zelfs de SP.

'Ik vind dat Roemer het goed doet. Hij neemt mensen voor zich in en hij heeft het over duidelijke problemen. Als ik links was, als ik socialist was, stemde ik niet op Cohen maar op Roemer. Al vind ik dat hij de verkeerde oplossingen heeft.'

Wat vindt u dan zo'n reëel probleem waar de SP terecht op wijst. De bonuscultuur?

'Daar ga ik een heel eind met ze mee. Ik vind dat in de publieke en semipublieke sector, maar zeker ook bij ondernemingen, de beloningsstructuur uit de hand is gelopen.'

Waar komt dat door?

'Ik denk doordat wij over de grenzen kijken en vooral naar Amerika, al geloof ik dat ook daar de verhoudingen veel extremer zijn dan vroeger. Dat waait dan over. En ik vind dat vakbondsbestuurders en mensen als Roemer echt wel gelijk hebben als ze wijzen op die extreme verschillen. Ik ben een gematigd mens en ik geloof in gematigde verhoudingen, mensen die meer dan een miljoen euro per jaar verdienen, dat vind ik onzin.'

Dus bonussen verbieden?

'Nee. Je moet ook niet alle problemen met wetgeving te lijf gaan. Neem nu die kwestie van die jongen die in Alphen aan den Rijn mensen doodschoot. Dat heeft ie gedaan terwijl hij geestelijk in de war was. Hij had natuurlijk nooit een vergunning mogen krijgen van de politie. Daar wordt nu een heel beleid op gebaseerd!'

Het moge duidelijk zijn, hier in zijn werkkamer, waar de kasten uitpuilen van de klassiekers: Bolkestein is een liefhebber van de aurea mediocritas ('gulden middenweg') van het classicisme. En van de Schotse Verlichting. In het verlengde van de 'grote econoom' Adam Smith betoogt hij dat politiek meer gebaseerd moet zijn op verlicht eigenbelang. Weg met het cultureel masochisme, dat van het christendom overerfde schuldgevoel – het Westen moet zelfbewuster zijn.

Waarom denkt u nou dat die liberale democratie beter is dan andere beschavingen?

'Het criterium is heel eenvoudig, dat is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Als je die leest, heb je een middel om de ene beschaving af te meten aan de andere. En dan blijkt heel duidelijk dat de West-Europese beschaving superieur is aan de islamitische beschaving. Want die hebben geen boodschap aan de universele verklaring. Als je daarentegen de sharia als maatstaf neemt, is het Midden-Oosten superieur aan het Westen.'

Maar die Universele Verklaring van de Rechten van de Mens hebben we zelf toch ook niet altijd serieus genomen.

'Dat is waar. Wij hebben niet altijd voldaan aan onze eigen standaard.'

Na de moord op Van Gogh stelde Donner voor om het verbod op godslastering weer nieuw leven in te blazen. U vond dat onzin.

'Ik ben tegen godslastering hoor... maar ook dat is iets wat je niet moet juridiseren.'

Daarna kwam een tegenbeweging om het af te schaffen. De VVD zou met een voorstel komen, maar is nu weer stil.

Laten we nou maar gewoon dat artikel daar houden en het zwijgen ertoe doen. Je hoeft niet alles op de spits te drijven.

Ik denk dan: je buigt voor de SGP, omdat je hun steun nodig hebt.

'Nee. We zijn zulke Prinzipienreiter in Nederland. Neem het koningshuis. Daarover is een discussie die kant noch wal raakt. Ik heb een aantal keren met de koningin gesprekken mogen hebben, zeker tijdens de formaties van 1994 en 1998. Die zogenaamde macht van de koningin, die heb ik niet kunnen ontdekken.'

Die discussie is wel iets anders dan de godslastering, die aan de vrijheid van meningsuiting raakt. Juist omdat u die laatste zo expliciet benoemt als een van onze kernwaarden.

'Ja.'

Maar als wij die kernwaarden voorhouden aan islamitische landen, moeten we daar zelf toch ook exacter in zijn. Of ben ik dan een Prinzipienreiter?

'Dat bent u inderdaad. Laten we dat artikel vergeten. Het wordt toch niet toegepast.'

Terug naar de Goede Vreemdeling, het beeld dat volgens u het debat heel lang heeft gedomineerd. Je ziet dat veel dingen inmiddels beter gaan, maar dat de vreemdeling nu per definitie een Slechte Vreemdeling is geworden.

'Dat is het oude verhaal van actie en reactie. Als de slinger die kant uitslaat (maakt een handgebaar), dan is het onvermijdelijk dat ie ook weer de andere kant uitslaat. En als we niet zo wereldvreemd waren geweest in de jaren tachtig en negentig, dan had je later misschien geen Fortuyn en geen Wilders gehad.'

Nederlanders slaan altijd door?

'Ja. Nederland heeft een reputatie van heel sober te zijn, maar men is behoorlijk gepassioneerd in dit land. Buitenlanders zien dat misschien niet en toch is het waar.'

Waar zit die passie in?

'Bijvoorbeeld in de Goede Vreemdeling en de Slechte Vreemdeling. Geen van beide is juist, en het een leidt tot het ander.'

Wat u betreft moet het debat meer op de feiten gevoerd worden?

'Altijd. Altijd kijken naar de feiten.'

Het discours gaat vaak nog over de islam, wat een ander 'probleem' is dan criminaliteit.

'Dat is waar. En op dat terrein van de criminaliteit, vooral de kleine, moet er nog veel gedaan worden. Ahmed Marcouch heeft gezegd dat de Marokkaanse gemeenschap dat zelf moet aanpakken. Daar heeft hij gelijk in, maar dat gebeurt niet en ondertussen is het verdomd vervelend als een buurt wordt geplaagd door pesterijen en diefstallen en dat soort zaken meer.'

Die pesterijen waren mede aanleiding voor u om uw uitspraak te doen over zichtbare joden – dat de komende generatie beter kan emigreren. Hoe kijkt u terug op dat debat?

'Ik geloof dat mijn opmerking terecht is. Ik had niet verwacht dat het zoveel lawaai zou veroorzaken, omdat het een opmerking was in een gesprek met Manfred Gerstenfeld, maar ik heb er geen spijt van.'

Is er nog iets positiefs uit voortgevloeid?

'Nee. Alleen al de bewaking van synagoges vind ik kwalijk.'

Vindt u dat de overheid daar wel een rol in moet spelen?

'De overheid moet zorgdragen voor de veiligheid op straat. Het is een taak van de overheid om ervoor te zorgen dat synagoges bewaakt worden en mensen niet gemolesteerd worden.'

Terug naar de ideologie: zit die nu niet meer ter rechterzijde? De PVV wil de Koran verbieden en spreekt van een tsumani van islamisering...

'Het blijkt dat de nataliteit (geboortecijfer, PW) bij Nederlanders van Marokkaanse en Turkse afkomst nu lager ligt dan die van autochtonen. Dat is een buitengewoon interessante en hoopvolle ontwikkeling.'

Iemand als Anders Breivik is heel bang voor die 'islamisering'. Zou Wilders – die u terecht niet verantwoordelijk houdt voor die aanslag - toch niet wat voorzichtiger moeten zijn met die apocalyptische beelden?

'Daar moet hij mee oppassen. Dat is onjuist en onverstandig, en hij moet ermee oppassen want mensen reageren op beelden. Ook politici reageren op beelden, en het beeld dat hij oproept is onjuist.'

'Trouwens, dat hele idee van de bedreiging van de islam is onzin, zoals ik laatst in mijn Hendrik-Jan Schoo-lezing heb gezegd. Het is niet zozeer de islam die het Westen bedreigt als andersom, want de basisideeën van onze samenleving – van democratie en pluralisme, individualisme en vrijheid van godsdienst, die vormen een grote bedreiging voor de islam.'

In die zin bent u optimistisch gestemd?

'We hebben natuurlijk die aanslagen gehad in New York, Londen, Madrid. Ik denk dat het op dat front steeds rustiger wordt. Het is ook interessant om te zien dat die Arabische Lente het failliet van Al Qaida heeft aangetoond. Ik zou denken en hopen dat de Arabische Lente leidt tot een ontideologisering van de politiek en een vermindering van de aanslagen, die geen teken van sterkte zijn, maar van zwakte.'

Arabische Lente
Bolkestein vindt het Westen eerder een bedreiging voor de islam dan andersom. 'De Arabische Lente toont het failliet van Al-Qaida aan.' Hij hoopt ook dáár op 'ontideologisering'.

Crisiskind
Frits Bolkestein werd geboren op 4 april 1933. Zijn vader was toen advocaat, zijn opa minister van Onderwijs en zijn moeder Indische Nederlander.

Halve classicus
Hij studeerde wiskunde, natuurkunde, filosofie en Grieks in Amsterdam, economie in Londen (per post vanuit Afrika) en rechten in Leiden.

Oliemannetje
Bolkestein werkte van 1960 tot 1976 bij Shell, in Oost-Afrika, Honduras en El Salvador, Londen, Indonesie¨ en zat drie jaar in de directie.

Binnenhoftijger
Bolkestein was staatssecretaris, minister en fractieleider van de VVD. Hij luidde al in 1991 de noodklok over de multiculturele samenleving.

Vrees van (links) Europa   
Als Eurocommissaris (1999-2004) zette hij zich in voor vrij verkeer van diensten. Dus wilden de Fransen zijn vakantiehuisje niet repareren.

Tragedie
Bolkestein verloor in 2009 zijn zoon Nico, die op 48-jarige leeftijd (hoewel een geoefend zwem- mer) verdronk voor de kust van Scheveningen.

http://www.depers.nl/binnenland/602450/Ik-ben-een-gematigd-mens.html