VN-Hof buigt zich over Joegoslavië

[Jojo]

Uitgegeven: 17 april 2004

door Thomas Verfuss

Zaterdag 17 april 2004 - Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag start maandag hoorzittingen over de Navo-bombardementen op Joegoslavië in 1999. Nederland hoort tot de gedaagde partijen.

De NAVO begon in maart 1999 met bombardementen op Joegoslavië, dat toen nog werd geregeerd door president Slobodan Milosevic. Doel van het bondgenootschap was de toelating van een internationale vredesmacht af te dwingen in de Servische provincie Kosovo. Daar ging het geweld steeds meer escaleren tussen het Kosovo-Bevrijdingsleger (UÇK) aan de ene en de Servische politie en het Joegoslavische leger aan de andere kant. Met name na het bloedbad van Racak werd de roep om internationaal ingrijpen steeds luider.

Geen mandaat
Een volkenrechtelijk probleem was dat de NAVO geen mandaat van de VN-Veiligheidsraad had voor de bombardementen. Politiek was toestemming van de Russen voor bombardementen op het orthodoxe Servische broedervolk niet haalbaar.
Formeel was daardoor echter niet voldaan aan de voorwaarden die het Handvest van de VN stelt aan het gebruik van geweld. Daarin is namelijk bepaald dat geschillen tussen staten vreedzaam beslecht moeten worden, tenzij er sprake is van al dan niet collectieve zelfverdediging, of van optreden met een mandaat van de VN-Veiligheidsraad.
De bombardementen werden in juni 1999 beëindigd, in Kosovo werd de vredesmacht KFOR gestationeerd, Milosevic kwam in oktober 2001 ten val. Bij de hoorzittingen wordt de zaak nog niet inhoudelijk behandeld. Het gaat vooralsnog alleen om de ontvankelijkheid van de bodemprocedure.


Klacht


Joegoslavië diende eind april 1999 een klacht in bij het Internationaal Gerechtshof tegen tien Navo-landen, waaronder Nederland.
De landen namen deel aan de bombardementen, Belgrado beschuldigde ze van schending van tal van internationale rechtsregels.
Het gaat dan om regels als: het geweldverbod in internationale betrekkingen, niet-inmenging in interne aangelegenheden van een ander land, het niet-aanvallen van burgerdoelen, de vrijheid van de scheepvaart op de Donau en de genocideconventie.
Belgrado eiste schadevergoeding van Den Haag.

[bron: ANP]